رشتٚ ایلأهیأت

الهیات رشت

اولی قیسمت) درآغاز رشت

خٚیلیأنٚ رِه اَن ایتأ چألٚش ایسٚه کی بیگیم رشت ایتأ ایلأهیأتی وأژه ایسٚه و ویشتر چألٚش ایسٚه کی اَگٚه بیگیم رشت فقد ایتأ ایلأهیأتی وأژه نییٚه بلکی اون ویشتر ایلأهیأتٚ پأکأر و هطؤیم ایتأ ایلأهیأتی تفکر نأم ایسٚه هم یوهودی ایلأهیأتٚ میأن و  هم مسیحی ایلأهیأتٚ میأن، کی یأ ایتأ عبری زوأنٚ دأنش یأ قدیمٚ عهدٚ وأژه شنأسٚ پأکأرٚ رو نهأ.

خودم هٚه دیمٚه سألأنٚ رِه اولی بأر موقدسٚ کیتأبٚ دورون رشتٚ وأژه‌یَ عبری اَمرأ بینیوشته بوبوسته רשת بیدِم هم خٚیلی ذؤق بوکودم و هم اونی بأور مِرِه سخت بو کی ایتأ وأژه‌یَ گیلأن و گیلکی جَا کیتأب موقدسٚ دورون بیأفتم. ولی دأستأن هیٚه تومأنَ نوبوسته اوشأنی مأنی‌یَم ایتأ بو، بأزون مِرِه گومأن بوکودم کی فقد ایتأ آوأ شبأهت ایسٚه جٚه ایتأ عبری وأژه، ایتأ گیلکی وأژه اَمرأ ولی او وخت کی خٚیلی جٚه یوهودی ایلأهیأتی کیتأبأنَ، «رشتٚ» مخصوصٚ مأنی‌یأنٚ اَمرأ بیدِم، خٚیلی جٚه تأزه آمؤختنأنٚ سر می چومأن وأزَ بوسته.

بخش اول ) در آغاز رشت

برای خیلی‌ها این چالش برانگیز است که بگوییم رشت یک واژه الهیاتی است و چالش برانگیزتر خواهد بود اگر بگوییم رشت فقط یک واژه الهیاتی نیست بلکه بس بیشتر خودش بنیاد الهیات و نیز نام یک تفکر الهیاتی هم در الهیات یهودی و هم در الهیات مسیحی بر بنیاد واژه‌شناس عهد عتیق یا دانش زبانی عبری است.

سال‌ها پیش زمانی که خودم اولین بار واژه رشت را در کتاب مقدس به نوشتار عبری רשת دیدم هم هیجان‌زده گشتم و هم باورش برایم سخت بود که واژه‌ای از گیلان و گیلکی را در کتاب مقدس یافتم ولی داستان همینجا تمام نشد معنی آنها هم یکی بود، سپس گمانم این رفت تنها یک تشابه آوایی یک واژه از زبان عبری با یک واژه از زبان گیلکی است ولی آنگاه که کتاب‌های گسترده الهیاتی یهودی را با معناهای ویژه «رشت» دیدم. چشمانم بر بسیاری آموزه‌های تازه گشوده شد.

او دورٚ  دؤرأنٚ جَا کی مِرِه چن سأل بوبوسته خٚیلی خأستیم کی رشتٚ ایلأهیأتٚ کیتأبَ بینیویسم و خٚیلی چیزأن جٚه دورون و بیرون ونأشتٚد هیوخت ایتأ زمأت اَ کأرٚ وأسی بٚدأرم.

می دورونٚ میأن او ونأشته چیأن کی فقد می شین بود، جٚه می خأنوأر، می سرزیمین، می زوأن و می امنیتَ ایجور ترس و پأستنٚ اَمرأ دوچوکٚسته دأشتید نه اَنکی اَ گیلکی و گیلأن و رشتَ، چی قدیمٚ عهدٚ دورون و چی تأزه عهدٚ دورون موقدسٚ کیتأبٚ اَمرأ خطرنأک بٚدأنم، بلکی اَ قدیمی دوچوکستنٚ آشیکأرَ کودنَ خطرنأک دِئیم و بِیتر تأنم اَطؤ وأگویأ بوکونم کی نیأرٚستیم اوطؤ کی خوروم و شأیسته ببه اونچی کی خودا می وأمٚختنأنٚ میأن مِرِه نمأیأنَ کوده‌یَ آشیکأرَ کونم.

او بیرونٚ چیأنم کی ونأشتید، می مملکت و سرزیمینٚ او سیاسی ایجتماعی دؤرأن میأن سانسور و او مرزبندیأن بود کی اوشأنٚ جَا آدمَ مرأقَ گیفتی و هطؤیم خٚیلی جٚه تحقیق و نیویشتنی مؤرٚدأن کی تومأمٚ می روز و زمأتأنَ پورَ کودد و ایوأرده وأگویأ کونم من هرتأ تحقیق و کیتأب و مقأله و اونی اینتشأر فقد اوشأنٚ فروش و سودٚ وأسی بو پس رشتٚ ایلأهیأتی کیتأب هَنده نینیویشته بو بٚمأنسته اَنٚ اَمرأ کی هیزأرتأ یاددأشت و فیش‌اوسأدن اونی رِه دأشتیم.

تأ اَنکی ایتأ پیله ایتفأق رشتٚ ایلأهیأتٚ آتشَ می دورون ول تأوٚدأ، گیلکی موقدسٚ کیتأب همٚکسٚ دسٚ میأن و گیلک زوأنأنٚ رِه کأر کودنٚ وأسی بأمؤ اَ دونیأ میأن و اونی پسی گیلکی زوأنٚ کیلیسأ بٚزأ بوبوسته و بینأ بوکوده پیلَه بؤستن و نور دٚتأوأنِن و اَیَه تومأمٚ می جأنٚ اَمرأ حس بوکودم کی رشتٚ ایلأهیأتٚ میأن و رشتٚ وأژه میأن ایتأ جیگأ بوخؤرده نبوت بیرون اَمؤندره.

از آن دوران دور که برای من سال‌ها گذشت بسیار مشتاق بودم که کتاب الهیات رشت را بنویسم و ده‌ها بازدارنده درونی و بیرونی هیچگاه زمانی درخور برای این کار به من ندادند.

بازدارنده‌های درونی که خیلی ویژه و خودی من بودند در پیوند با نوعی ترس و نگهداری از امنیت خودم ، خانواده‌ام ، سرزمینم و زبانم بود نه آنکه این پیوندهای گیلکی گیلان و رشت را با کتاب مقدس هم در عهد عتیق و هم در عهد جدید خطرناک بدانم بلکه هویدا نمودن این پیوند کهن را خطرناک می‌دیدم و شاید بهتر است اینگونه اعتراف کنم که دلیری شایسته و بایسته برای آشکارسازی آنچه که خدا در پی جستجوهایم بر من نمایان گرداند را نداشتم. بازدارنده‌های بیرونی هم سیستم سانسور و مرزبندی‌های آزاردهنده در دوران‌های سیاسی اجتماعی کشور و سرزمینم بودند و نیز ده‌ها سوژه تحقیقی و نوشتنی دیگر که روزمره و همه زمان‌های مرا پر نمودند و باز اعتراف می‌کنم برتری دادن من برای هر گزینه تحقیقی نوشتنی چه کتاب و چه مقاله و انتشار آن بر بنیاد فروش و بازدهی مالی آنها بود پس کتاب الهیات رشت همچنان ننوشته باقی ماند با آنکه هزاران یادداشت و فیش‌برداری برای آن داشتم.

تا اینکه رخدادی بس بزرگ آتش الهیات رشت را پر فروزه در من افروخت، کتاب مقدس گیلکی در اختیار همگان و برای بهره‌برداری گیلک زبانان به دنیا آمد و پس از آن کلیسای گیلک زبان زاییده گردید و شروع به رشد و نورافشانی نمود و اینجا با تمام وجودم احساس نمودم که نبوت نهان در الهیات رشت و در واژه رشت در حال رخ دادن است.

«رشتٚ» اَ شبکه بوئؤن، عبری تأزه ادبیأتٚ میأنم کأرَ گیفته بِه هوطؤ کی عبری تأزه زوأنٚ میأنم اینترنتٚ شبکه‌یَ گٚدٚه «رشت» هو وأژه کی فارسی زوأنٚ میأن «رشتن» و «بافتن» هم اونی جَا ایسٚه و اَن بوبوسته رشتٚ ایلأهیأتٚ نیویشتنٚ سرگیفتن کی دأل بدأل اونی جَا ایپچه ایپچه بینیویسم و اونَ گیلکی زوأنٚ کیلیسأ و تومأمٚ گیلکأن و گیلأنیأنَ پیشکش بوکونم، آمین کی خوجسته و خوروم ببه.

این شبکه بودن «رشت» در ادبیات نوین عبری هم کاربردی شده است چنانکه به شبکه اینترنت در زبان عبری نوین هم «رشت» گفته می‌شود همان واژه که در زبان فارسی «رشتن» و «بافتن» هم از آن است و این شد آغاز نوشتار الهیات رشت تا پی در پی گوشه‌هایی از آن را بنگارم و هدیه دهم به کلیسای گیلک زبان و همه گیلکان و گیلانیان ، آمین که خجسته و همایون باد.

رشتٚ وأژه چن وأر، قدیمی عبری موقدسٚ کیتأبٚ میأن اَ استرانگٚ نومره H7568 اَمرأ ایستفأده بوبوسته.

بارها واژه رشت با شماره استرانگ H7568 در کتاب مقدس عبری باستان به کار برده شد.

یوهودی نیویشته‌یأنٚ میأن رشت، خودا صفت بٚخأنده بوبوسته هطؤیم عبری موقدسٚ کیتأبٚ اولٚ میأن قدیمٚ عهدٚ دورون، اولی وأژه בְּרֵאשִׁית بِرِئیشیت ایسٚه کی «در آغازَ» مأنی دِهه. اَ وأژه پیدأیشٚ کیتأبٚ میأن اولی وأژه ایسٚه و عبری میأن پیدأیشٚ کیتأبٚ نأمم בראשית، Bereshit گویشٚ اَمرأ ایسٚه و تومأمٚ یوهودی ایلأهیأتی نیویشتنأن و مسیحی ایلأهیأت میأنم ایتأ جٚه ایلأهیأتی موهیمه وأژه‌یأن ایسٚه.

در نوشتارهای یهودی رشت صفت خدا خوانده شد

همچنین در آغاز کتاب مقدس عبری در عهد عتیق، اولین کلمه בְּרֵאשִׁית بِرِئیشیت است که به معنای «در آغاز»می‌باشد.

این واژه اولین واژه در کتاب پیدایش است و نام کتاب پیدایش هم به زبان عبری בראשית با گویش Bereshit است و از مهم‌ترین واژگان الهیاتی در تمام نوشتارهای الهیاتی یهودی و نیز الهیات مسیحی است

اَطؤئی «رشتٚ» وأژه ایتأ پأکأرٚ وأژه موقدسٚ کیتأبٚ میأن ایسٚه موهیم اَنکی تأزٚ عهدٚ میأن عیسای مسیحٚ اَمرأیم، یوحنا خو اینجیلٚ کیتأبَ هٚه وأژه اَمرأ سر بیگیفت و بینیویشته.

بدین گونه واژه «رشت» یک واژه بنیادین کتاب مقدسی است به ویژه اینکه در عهد جدید با عیسای مسیح هم یوحنا کتاب انجیل خود را با همین واژه شروع نمود و نوشت.

اَیدٚفأرِه دینیمی کی یوحنا عبری وأژه «בְּרֵאשִׁית» بِرِئیشیتَ  یونأنی زوأن «این‌آرخه» هو مأنی اَمرأ بینیویشته کی «درآغازٚ» ایلأهیأتَ «رشتٚ ایلأهیأتٚ پأکأرٚ سر قأیم بٚدأرٚه.

خٚیلی جٚه اوشأن کی مسیحی نییدم اونی فأرسی‌یَ دأنٚدٚه.

«جٚه اول کلمه بو و کلمه خودا ورجأ بو و کلمه خودا بو.»

اونی گیلکیَم قشنگٚه و موهیم اَنکی بٚدأنیم اَ «درآغاز» عبری میأن «رشتٚ» ریشه جَا ایسٚه

چونکی عبری ایلأهیأتٚ میأن رشت، خودایَ دوچوکسته دأره و یهوه صفتأنٚ جَا بٚخأنده بوبوسته.

اونی پسی نیویسیم کی رشتٚ وأژه دورون ایتأ زمأتٚ میأن چنتأ مفهوم و مأنی رشتٚ ایلأهیأتٚ میأن نهأ اَشأنٚ مأنستَن:

  • فروتنی
  • پر توانٚ شبکه
  • روحانی جأجیگأ
  • رأستی

یأ اَنکی ایتأ دِه اَنٚ مأنستَن خروجٚ کیتأبٚ میأن ۴:۲۷ بأورده بوبوسته کی خودا فرمأن دِهه مذبحٚ رِه ایتأ رشت جٚه برنجٚ اَمرأ چأکوده ببه کی اونی چأرتأ گوشه میأن چأرتأ حلقه بٚدأرٚه

اَیٚه رشت ایتأ فلزی شبکه ایسٚه کی همه چی‌یَ کس‌کسٚ اَمرأ دوچوکأنِه و هطؤیم مذبح و قوربأنی کودنٚ رِه تومأمٚ افزأرأنَ نظم دِهِه و دأرِه یأنی ایتأ موهیمه اسأسی نقش دأرِه، دأنشکده نقشٚ مأنستَن کی هرتأ جأمعه دورون هوشأنٚ لأزیمٚ موتخصیصینَ پرورش دهه.

این بار می‌بینیم که یوحنا واژه «בְּרֵאשִׁית» بِرِئیشیت عبری را به زبان یونانی «این‌آرخه» با همان معنی نوشت تا به الهیات «درآغاز » بر بنیاد «الهیات رشت» پافشاری نماید.

فارسی آن را بسیار غیر مسیحیان هم بلدند.

«در آغاز کلمه بود و کلمه نزد خدا بود و کلمه خدا بود.»✝️

گیلکی آن هم زیبا است به ویژه اگر بدانیم این «درآغاز» خود در عبری از ریشه «رشت» است

چون در الهیات عبری رشت با خدا پیوند دارد و از صفات یهوه خوانده شده است

بعد خواهیم نوشت که چند مفهوم و معنای همزمان در واژه رشت در الهیات رشت وجود دارند نمونه‌هایی مانند

  • فروتنی
  • شبکه پر توان
  • جایگاه روحانی
  • راستی

یا اینکه در نمونه دیگر در کتاب خروج ۲۷ : ۴ آورده شده است که خدا فرمان می دهد برای مذبح یا یک رشت از جنس برنج ساخته شود که در چهار گوشه آن چهار حلقه داشته باشد

رشت در اینجا یک شبکه فلزی پیوند دهنده همه چیز با هم و نیز نگهدارنده و سازمان‌دهی کننده همه ابزارها برای مذبح و قربانی است یعنی نقش بنیادی دارد مانند نقش دانشکده در پروراندن متخصین مورد نیاز در هر جامعه

صادق نیک پور

۰ پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *