گیلانٚ سرزیمین
سرزمین گیلان
اونچی کی خودا اَمی گیلانَ پیشکش بوکوده خٚیلی جٚه مملکتأن و بنأمٚ سرزیمینأنٚ نأجٚه ایسٚه کی اونَ فأرٚسد و تومأمٚ اَ فتٚ و فرأوأنٚ قوّتأن خودایَ سپاس گیمی.
بأور دأرم کی خوداوند همٚتأ اَشأنَ «گیلک و گیلانٚ رویا» رِه اَمٚرَه فأدأ کی هم خودمأنَ خُب بشنأسیم و هم اونَ گولأز بوکونیم و خودایَ سپاس بیگیم و ویشتر جٚه اوشأن ، اَمأن اَمی خودشنأسی و خودبأوری اَمرأ اَمی جأنٚ دیل و پیله ایران و اَمی مأری سرزیمینٚ میأن بتأنیم تومأمٚ دونیأ رِه شبق بزنیم و هم ایران و هم دونیأ رِه ایتأ سرچشمه جٚه فرأوأنی و خودایی برکت بیبیم. اَمی زوأنَ بشنأسیم، اَمی خأکَ، اَمی دودمأنَ، تومأمٚ اَمی دأشتنأنٚ سرچشمه‌یَ اَمی زوأنٚ اَمرأ کس‌کسٚ اَمرأ بیگیم و بشتأویم و اَن خودا حیصأرٚ جٚه سرنو چأکودن ایسٚه کی اَمی زأکأنٚم اَمی دیلٚ زوأنٚ اَمرأ یَنی گیلکی، طالشی، گالشی و هرتأ زوأن کی اَمی پیله‌بابایأن اونٚ اَمرأ بودونیأ بأمؤده گب بٚزند نه اَیتأ اویتأ زوأنٚ اَمرأ (نحمیا کیتأب فصل ۱۳ آیه‌یأنَ ۱۴ تا ۲۵) البأقی زوأنأنٚ اَمؤختن و اوشأنٚ جَا ایستفأده کودن ارزشمند ایسٚه کی اَمی خوداوند اوشأنٚ جَا، برکت و روحأنی همرأهی وأسی گب بٚزه ولی مأری زوأنٚ اَمرأ گب نزئن و مأری اصالتَ اَویرأ کودن و مأری زوأنَ نأنستنَ جٚه او آفَتأن بٚدأنستٚه کی بت‌پرستی اَمرأ ایتأ ایسٚه.
هٚه دؤرٚه میأن گیلان درندشتی، اَنٚ اَمرأ کی اَ پیشترٚ سألأنٚ میأن خٚیلی کوچیکَ بوسته، ولی ۱۴۰۴۴ کیلومتر مربع ایسٚه و هه اَندر پیله‌تر جٚه ۱۰۱ صد و ایتأ تأ کشور و منطقه اوشأنٚ درندشتی اَمرأ ایسٚه، اَ آزأدٚ کشورأن ایرلند شومألی، قطر، لبنان، قبرس، بحرین، لوکزامبورگ مأنستَن کی خٚیلی گیلانٚ جَا کوجه‌دأنه‌تر ایسٚد. چنتأ مختلفٚ جأجیگأ ویکی‌پدیا و پروژه جاشوآ مأنستَن بوگفتدٚه کی ۵ تا ۶ میلیون گیلک زوأن ایسأده و اَگه بخأییم ۶ میلیون نفرَ مبنأ بنیم گیلانٚ جِمئیت جٚه دانمارک، فنلاند، نروژ، نیوزلند و ایرلند ویشتر ایسٚه و اَگه ۵ میلیون نفرَ مبنأ بنیم اَ عدد ۱۱۴ کشور و منطقه جِمئیتٚ جَا ویشتر ایسٚه، اَ کشورأن کویت، پاناما، گرجستان، مغولستان، ارمنستان، آلبانی، مقدونیه، استونی، قبرس، ایسلند مأنستَن خٚیلی کمتر جِمئیت دأرٚده.
جهت مشاهده ترجمه فارسی کلیک کنید
آنچه که خداوند به گیلان ما هدیه داد رویای بسیاری از دولت‌ها و سرزمین‌های مشهور در جهان است تا به آن برسند و برای این همه توانمندی‌های فراوان خدا را سپاس می‌گوییم.
باورمندم که خداوند این همه را برای «رویای گیلک و گیلان» به ما داد تا هم خودمان را نیکو بشناسیم و هم به آن ببالیم و خدا را سپاسگزار باشیم و هم بیش از آنها ما با خودشناسی و خودباوری‌مان در ایران بزرگ و عزیزمان و سرزمین مادریمان بتوانیم برای تمام گیتی بدرخشیم و سرچشمه فراوانی و برکت خدایی هم برای ایران و هم برای جهان باشیم.
زبان‌مان را بشناسیم، خاک‌مان را نژادمان را، تمام سرچشمه‌های داشتنی‌های خودمان را و با زبان خودمان با هم بگوییم و بشنویم و این بازسازی دیوار خدایی است تا فرزندان ما هم به زبان دل خودمان گیلکی، طالشی، گالشی و هر زبانی که نیاکانمان هم به آن زاده شدند سخن بگویند نه به زبان این و آن (کتاب نحمیا ۱۳: ۱۴-۲۵) یادگیری و به کار بستن دیگر زبان‌ها یک ارزش ارزنده است که خداوند ما از آنها برای برکت و همراهی روحانی سخن گفت ولی سخن نگفتن به زبان خودی و گم کردن هویت خودی و ندانستن زبان خودی را از آفت‌های برابر با بت‌پرستی دانست.
پهناوری کنونی گیلان با همه کوچک شدنش در چند سال گذشته در اندازه ۱۴٬۰۴۴ کیلومترمربع است و همین اندازه بزرگتر از ۱۰۱ کشور و منطقه بر بنیاد پهناوری آنهاست، کشورهایی مستقل مانند ایرلند شمالی، قطر، لبنان، قبرس، بحرین، لوکزامبورگ، به مراتب از گیلان کوچکترند.
شمار گویشوران زبان گیلکی را منابع مختلف مانند ویکی‌پدیا و پرژه جاشوآ بین ۵ تا ۶ میلیون نفر گزارش نمودند و چنانکه ۶ میلیون را مبنا قرار دهیم جمعیت گیلان بیشتر از دانمارک، فنلاند، نروژ، نیوزلند، ایرلند است و چنانچه ۵ میلیون بنیاد باشد این عدد بزرگتر از جمعیت ۱۱۴ کشور و منطقه بر بنیاد جمعیت است، کشورهایی مانند کویت، پاناما، گرجستان، مغولستان، ارمنستان، آلبانی، مقدونیه، استونی، قبرس، ایسلند، جمعیت‌های خیلی کمتری دارند
او زمأت کی اَ مقأله نیوشتن وأسی گیلانٚ معدنأنٚ آمأرَ گیلانٚ اوستأندری و او ایرانٚ صنعت معدن وتجارتٚ وزارتخانه صفحه رسمی میأن وأمؤختأندوبوم نأنستیم کی گیلان طلا جَا معدن و فلزأن کی خٚیلی ارزشمند بود دأره و خٚیلیم پورکأر ایسٚد و می دیلٚ دورون دکفته کی اوشأنی کی اَمی دسٚ جَا بربأد بوبوسته و دوزدیأن غم غورصه نوخورم بلکی او دأشتندأری رِه گولأز بوکونم و بشنأسم و اوشأنَ می زأکأنٚ رِه و گیلانٚ فردا رِه دأشتندأری بوکونم، اَشأنَ گیلکی زوأنٚ اَمرأ می زأکأنَ بوگفتم و ایوأرده گم و پیشتر جٚه گب زئن اوشأنَ نیشأن دهم.
جهت مشاهده ترجمه فارسی کلیک کنید
آن دم که برای این نوشتار گزارش معدن‌های گیلان را از فهرست آماری استانداری گیلان و وزارت صنعت معدن و تجارت ایران جستجو می‌کردم نمی‌دانستم ما معدن طلا و دیگر فلزهای گرانبها را در گیلان داریم و آن هم بسیار فعال و پسندم این شد برای از دست داده‌ها و دزدی‌ها افسوس نخورم بلکه برای داشته‌ها ببالم و بشناسم و برای فرزندانم و رویای فردای گیلانمان آنها را پاس بداریم ، اینها را به گیلکی به کودکانم گفتم و باز هم می‌گویم و بیش از گفتن نشانشان می‌دهم.
اَشأن همٚتأن نیید بلکی ایپچه جٚه اَمی خودشناسی یأ گیلانشاسی ایسٚه تأزه فقد سرفصلأنَ بوگفتم کی خأطر بأوریم کیسیم و چی دأریم و فأندریم کی اَن همٚتأن خوداوندٚ پیشکش ایسٚه اَمِرِه و ویشتر جٚه اَن اَمی خودا اَمٚرَه قوبیل بوکوده و اونم اَمی اَمرأ ایسأ و اون گیلأنٚ میأن اَمی پیله‌‌دأنه مأل و مینأل ایسٚه پس اَسٚه تومأمٚ اَشأنٚ رِه چی تأنیم بیگیم؟ اَسٚه کی خودا اَمی اَمرأ ایسأ، کیسه کی بتأنه اَمی اَمرأ دیم بٚدیم بئیسه؟ (رومیان فصل ۸ آیه ۳۱)
می زأکأنَم گم: گیلکی، ایرانٚ اَسر تأ اوسرٚ میأن تنأ زوأن ایسٚه کی ویشتر جٚه همٚتأن و حتأ فارسی زوأنٚ جَا ویشتر کی اونٚ میأن خٚیلی کأرأن کودأندرم و اونَ دوس دأرم، محقق و زوأنشنأس و فرهنگ نیویس دأره و اوشأنٚ ثمر اَن بوبوسته کی اَسٚه خٚیلی فرهنگٚ لغتان و گیلکی زوأن شنأسی کیتأبأن چأپ بوبوسته و ویشتر جٚه البأقی زوأنأن شاعیران و نیویسندیانٚ رِه فأیده دأره و اَگه بخأیم اوشأنٚ دروأره بینیویسم اون ایتأ چن جلدی دأنشنأمه، پیله‌تر جٚه دهخدا فرهنگٚ لغتٚ بینیویشته بِه هوطؤ کی تأ هسأ او گیلانشناسی مجموعه‌یان کی هرتأن ایجور اَ موضوعأنٚ سر کأر بوکودد هیتأن کمتر جٚه ده جلد نییٚدٚه.
چی او دیروزٚ زوأنشناسان دوکتور معین مأنستَن و چی ایمروز محققأن و پیله‌ترأن و ارزشمندأن، پور احمدٚ جکتاجی مأنستَن و دِه خٚیلی جٚه ارزشمندأن کی گیلکی زوأنَ پأستَندوبود و پأستندرد و اَمأنم او دشت و گولٚ بأغٚ میأن حقٚ‌سعی زئندریم کی گیلکی و گیلانی خورومی میویأنَ زیأدَ کونیم کی هرتأ جٚه اوشأن ایتأ قورصٚ دأر و همیشکی کی هیوخت جٚه بین نیشه گیلکی قدیمی ادبیات و فرهنگٚ میأن بمأنه.
هرتأ خورومٚ پیشکشی و هرتأ منظم پیشکشی جٚه بوجؤر ایسٚه، جٚه نورأنٚ پئرٚ ور اوسٚه بوبوسته کی اونی میأن هیتأ تغییر ننأ و سأیه دیمه مأنستَن نییٚه کی اَرأ اورأ بشه و تغییر نوکونِه (یعقوبٚ کیتأب ۱:۱۷)
جهت مشاهده ترجمه فارسی کلیک کنید
در گزارش‌ها دیدم که گیلان استعداد و نیز همه منابع شایسته و بایسته برای ساخت واحدهای فرآوری گوناگون واحدهای دانه بندی و تولید پودرهای میکرونیزه آهکی و سیلیسی به ظرفیت هر کدام ۳۵ هزار تن، واحد تولید بریکت زغال به ظرفیت ۵۰ هزار تن، واحد تولید بنتونیت اکتیو به ظرفیت دو هزار تن، واحدهای تغلیظ و فرآوری مواد فلزی به ویژه سرب و روی به ظرفیت هرکدام دو هزار تن، واحد تغلیظ و کنسانتره از ماسه‌‌های ساحلی به ظرفیت دو هزار و ۵۰۰ تا سه هزار تن، واحد گرانیت بر به ظرفیت ۱۰۰ هزار مترمربع دارد.
همین اکنون گیلان ۱.۸ میلیارد تن ذخایر کانی‌های غیرفلزی شناخته شده دارد و میزان استخراج مواد معدنی از معادن گیلان سالانه شش میلیون و ۷۰۰ هزار تن است همچنین در چند دهه گذشته سالانه میزان ذخیره‌های کشف شده معدنی گیلان افزون بر ۴۶ میلیون تن بود که هنوز به بهره‌برداری نرسیدند و همه آنها سرچشمه‌های بزرگ و انفجاری ثروت در سرزمین گیلان هستند
اینها همه نیستند تنها اندکی از خودشناسی ما یا گیلانشناسی است آن هم تنها عنوان‌ها را گفتم تا به یاد آوریم کیستیم و چه داریم و ببینیم این همه هدیه خداوند به ماست و بیش از اینها خدایمان ما را پذیرفت و خودش با ماست و او بزرگترین سرمایه ما در گیلان است پس اکنون برای همۀ اینها چه می‌توانیم گفت؟ اکنون که خدا با ماست، کیست که بتواند رو در روی ما باشد؟ (رومیان ۸: ۳۱)
به فرزندانم می‌گویم گیلکی تنها زبانی در سراسر ایران است که بیش از همه و حتا بیش از زبان فارسی که بسیار در آن پرکارم و دوستش دارم پژوهنده و زبان‌شناس و فرهنگ‌نویس دارد و دستمایه آنها این شد که اکنون تعداد فرهنگ‌های لغت و کتاب‌های زبانشناسی گیلکی منتشر شده و کاربردی برای همه شاعران و نویسندگان، بیش هر زبان دیگری است و اگر در باره آنها بخواهم بنویسم خود دانشنامه چند جلدی بزرگتر از فرهنگ دهخدا خواهد شد چنانچه هیچ مجموعه گیلانشناسی که هر کدام به گوشه‌ای از این جستارها پرداختند کمتر از ده جلد نیستند.
چه زبان‌شناسان دیروز ما مانند دکتر معین و چه بزرگان و گرانمایگان امروز ما مانند پور احمد جکتاجی و بسیار ارزندگان دیگر که پاسدار زبان گیلکی بودند و هستند و ما هم بر آن بوستان و گلستان تلاشگریم تا بار و بر نیکوی گیلکی و گیلانی بر آن بیافزاییم هر کدامشان درختانی تنومند و ماندگار و مانا در فرهنگ و ادبیات دیرپای گیلکی هستند.
هر هدیه نیکو و هر هدیه آراسته از بالا است، از سوی پدر نورانی برای ما فرود آمد که هیچ دگرگونی و سایه‌ای در نزد او با چرخیدن نیست (کتاب یعقوب ۱ : ۱۷)
صادق نیک پور
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.