درجه خداباوری
درجه خداباوری
خأیم ایتأ آدمٚ جَا گب بزنم کی گیلک زوأن نییه و هیتأ زمأتم نأمؤ گیلانٚ میأن کی هچین بهشتَ مأنِه و هیذره‌یم گیلانَ نشناسِه هوطؤ کی خودایَ نشنأسِه.
ریچارد داوکینزَ سألیأنٚ سألٚ رِه ایسٚه کی شنأسم، اونَ دوس دأرٚم، ایعتقأد دأرِه کی خودایَ هیذره قوبیل نأرِه و آتئیسته، ایتأ زمأتأن گبأنی زنِه کی جألب ایسٚه و خٚیلیأنَ پیشترأنٚ رِه او مأجیرأیأنَ کی پیش بأورده بو فیکر میأن ببرده و اَن خٚیلی خُبه.
اونٚ کأر ویشتر علمی ایسٚه و فلسفه‌یَ رخشنَ گیره، اونٚ گبأن ویشتر فلسفه‌یَ مأنِه ولی فلسفه نییه، اونٚ وأسی خٚیلی مرتویأن فلسفه دانشمندأنٚ اَمرأ درگیر بو.
اونٚ جَا مٚرَه خوش اَیِه کی تومأمٚ اَشأنٚ اَمرأ، او یأرستنٚ اَمرأ میدأنٚ جَا نیشه بیرون و هوطؤیم ایتأ روش یأفِه کی خو گبأنٚ پأکأرَ بنه، ای‌عیده جٚه کشیشان خوداوندٚ جَا گب زئنٚ اَمرأ نان خورده و ای‌عیده‌یم کی اوشأنٚ پیله‌تر هه ریچارد داوکینز ایسٚه اونٚ قوبیل نأشتنٚ اَمرأ.
ایتأ جٚه داوکینزٚ دسته‌بندیأن کی خٚیلی اونَ دوس دأرٚم و خٚیلی جیگأیأن اونٚ دروأرِه گب بٚزِم «خودا قوبیل کودنٚ اندازه جٚه او دسته‌بندیأن» ایسٚه. اَمأن تأنیم او ادبیأتٚ بایبل موقأبیل اونَ «ایمأنٚ اندأزه» نأم بنیم ایتأ نادانی میأن ایتأ سر ایمأندأر و اویتأ سر اونی کی ایمأن نأره ایسأ.
داوکینز اونی کی خودایَ فقد قوبیل دأره و اونی کی هیذره خودایَ قوبیل نأره‌یَ اَ نادانی دو سرٚ رو ۱ و ۷ نومره اَمرأ موشخص بوکوده والبأقی آدمأنَ اوشأنٚ مأبین بٚنأ.
اَنٚ مأنستَن کی:
عدد ۲ یَنی خودایَ قوبیل دأشتن ایپچه شکٚ اَمرأ.
عدد ۳ یَنی هو خودایَ قوبیل دأشتن ولی اَمی شک ویشتر ایسٚه.
عدد ۶ یَنی اَنکی خودایَ قوبیل نأشتن ایپچه شکٚ اَمرأ.
او آدم کی اونٚ عدد ۵ ایسٚه یَنی کی خودای هیذره قوبیل نأره ولی شکٚ ویشترٚ اَمرأ.
عدد ۴ نأنم گیری ایسٚه، یَنی او آدم کی اونٚ عدد ۴ ایسٚه نه خودایَ قوبیل دأرِه ونه قوبیل نأرِه.
داوکینز تومأمٚ خودایٚ قوبیل نأشتنٚ اَمرأ، خؤرٚه عدد ۶ دأنِه. یَنی اونکی خؤرٚه او آدمی دأنِه کی خودایَ هیذره قوبیل نأرِه او عددَ فأندأ کی کأمیل خودایَ قوبیل نأرِه.
عیسا مسیح گبأن داوکینزٚ اَ نظریه میأن می خأطر بأمؤ کی خو شأگردأنَ هر دقّه گفتی: «اَی شومأنی کی شیمی ایمأن کم ایسٚه …» (انجیلٚ متا فصل ۱۴ آیه ۳۰ و فصل ۸ آیه ۲۶ و انجیلٚ لوقا فصل ۱۱ آیه‌یأنٚ ۵ تا ۸ و فصل ۱۸ آیه‌یأنٚ ۱ تأ ۸ میأن.)
مسیح جٚه خودش ایطأعت کودنَ همتأنَ بوگفته: اَگه ایتأ خردلٚ دأنه اوندر ایمأن بدأشته بید هیتأ کأر شِمِره نٚنأ بو کی نتأنستیدی انجأم ندید. (انجیلٚ متا فصل ۱۷ آیه ۲۰) پس عیسا گبأنٚ موقأبیل فأمیم کی پیله ایمأن همیشٚک خودایَ تأوأدِه دوأرستنٚ میأن.
سألیأنٚ سأل ایسٚه کی داوکینزٚ اَ دسته‌بندی مِرِه خٚیلی قأبیلٚ ایستفأده ایسٚه و اِرزه ولی هسأ آدمأن و اوشأنٚ جوروأجورٚ شخصیتأنٚ جَا ایتأ نظریه دأرِه کی مٚرَه ویشتر جٚه هرتأ کشیش موعیظه و هرتأ ایلأهی نوشته‌یأن بپرکأنِه.
خودایَ قوبیل دأشتن یأ هو ایمأن، ایتأ اهمیت دأشتی کی عیسای مسیح بولندٚ صدأ اَمرأ قأقأنٚ مأنستَن گِه: یَنی اونٚ وأگردستنٚ زمأت زیمینٚ رو ایتأ ایمأن یأفِه یأ کی نه (انجیلٚ لوقا فصل ۱۸ آیه ۸)
هرتأ آدمَ ایمأن فأدأ بوبوسته، اَن خودا بخشش ایسٚه کی هرتأ آدم و اونٚ خلقتَ، بلکی اونٚ وأسی ایسٚه کی داوکینز او خودایَ کأمیل قوبیل نأشتنَ کی عدد ۷ اَمرأ موشخص بوکوده‌یَ هیکسَ تأ هسأ فأندأ.
پس او زمأت کی ایتأ آدم خوداوندَ ایمأن اَورِه داوکینزٚ هو دسته‌بندی میأن یَنی اونٚ ایمأنٚ نأشتن جٚه عدد ۴ شِه عدد ۱ ور یأ دأوکینزٚ زوأنٚ اَمرأ بفأمیم ایپچه خودایَ قوبیل کونِه، پس بِه عیسا مسیحٚ شأگردأنٚ مأنستَن انجیلأنٚ میأن کی ایپچه ایمأن دأشتٚد.
ایمأنٚ میأن رُشد کودن و فأرٚسِئن هو کأمیل ایمأنٚ ور هو ایمأندأرٚ اَمرأ ایسٚه، اَ رُشد حقٚ سعی و هو بأورَ کی دورونی بٚبه‌یَ ایحتیأج دأرِه، اَن ایمأندأرٚ اَمرأ ایسٚه کی اونٚ ایمأن کم یأ زیأد بٚبه.
ایتأ ایماندارٚ، ایمأن یأ خودایَ قوبیل دأشتن اوندر ایٚسه کی خوداوند خودش ایتأ حرکت انجأم دِهِه کی استیون هاوکینگأن کی فیزیکدأن ایسٚد و خودایَ هیذره قوبیل نأرده اونَ «دوأرستٚن خلأفٚ طبیعتٚ قأنونأن و فیزیک دأنده» اونٚ مأنستَن کی «چوم ایتأ خالی کاسه جیگأ میأن خلق بوبوسته» یأ «ایتأ انگوشت کی قطأ بوسته رُشد بوکونٚه» یأ «ایتأ بمرده آدم زندَه بٚه»، اَشأنٚ مأنستَن کی «موجیزه» ایسٚه.
قرأر نییه کی موجیزه فقد ایتأ تأریخ و یأ ایتأ زمأتٚ شین بٚبه کی اَمأن نیدِییم بلکی او خودا کی موجیزه کونِه وأستی بٚتأنه هسأیٚم هرتأ آدمٚ ورجأ هرتأ جیگأ میأن خو موجیزه‌یَ نومأیأن بوکونٚه و موقدسٚ کیتأب گِه: اَشأن ایمأندأرأنٚ اَمرأ ایتفأق دٚکفِه چونکی اَشأن او پیشکشأن و خودا قودرتأن ایسٚه هرتأ ایمأندأرٚ رِه. (انجیلٚ مرقس فصل ۱۶ آیه‌یأنٚ ۱۷ تأ ۱۸) و عیسا مسیح همٚتأنَ خو پیله مأموریتٚ میأن (انجیلٚ متا فصل ۲۸ آیه‌یأنٚ ۱۹ تأ ۲۰) مأمور بوکود کی اَ نیشأنه‌یأنٚ اَمرأ اونَ البأقئنَ نیشأن بدد و اونَ شأهیدأن بٚبد (روسولأنٚ کأرأن فصل ۱ آیه ۸)
اَ پیله ایمأن انجیلأنٚ میأن ایتأ زمأتأن خودایَ قأقَ کودی (انجیلٚ متا فصل ۸ آیه ۱۰) ایتأ زمأت شفأ بٚدأ، ایتأ زمأت خلق بوکوده، ایتأ زمأت ایتأ نأخوشَ خو نأخوشی جیگأ سر ویریزأنِه و همیشٚکٚ رِه نیجأت و برکتَ بأعیث بوبوسته. (انجیلٚ متا فصل ۹ آیه‌یأنٚ ۱ تأ ۷و انجیلٚ لوقا فصل ۵آیه‌یأنٚ ۱۶ تأ ۲۶ و انجیلٚ لوقأ فصلٚ ۸ آیه‌یأنٚ ۴۳تا ۴۸.)
خودایَ سپأس گم کی عیسا تومأمٚ اَمی چومأنٚ فأندرستٚنَ پورَ کوده کی «اَمی ایمأنٚ پأکأرٚ بنأ کس و اونَ کأمیل کننده بٚبه» (عبرانیان فصل ۱۲ آیه ۲)
اَسه نگم خودا، بلکی گم البأقئن و می ایمأن و خودایَ قوبیل دأشتنٚ دئنٚ جَا داوکینزأن چی نومره‌ای مٚرَه فأدیدی؟
جهت مشاهده ترجمه فارسی کلیک کنید
درجه خداباوری
از یک نفر غیر گیلک می خواهم سخن بگویم که تا به حال پایش به بهشت گیلان نرسید و به هیچ روی گیلان را نمی‌شناسد همچنانکه خدا را نمی‌شناسد.
ریچارد داوکینز Richard Dawkins را سال‌هاست که می‌شناسم، دوستش دارم، خودش معتقد است خداناباور و آتئیست است، گاهی سخنان جالبی می‌گوید و در گذشته با چالش‌هایی که ساخت برخی را به اندیشه فرو برد و این خیلی خوب است
حوزه کاری او بیشتر علم است و فلسفه را به سخره گرفت ، شیوه استدلال‌هایش ظاهر فلسفی دارد ولی فلسفی نیست برای همین در مباحثه با فلاسفه یا فلسفه شناسان بارها دچار مشکل گردید.
از او خوشم می‌آید که با همه اینها با جسارت از میدان به در نرفت و همچنان بار دیگر شیوه‌ای دیگر برای گفتن پی‌ریزی نمود، عده‌ای مانند کشیشان با سخن گفتن از خدا نان می‌خورند و عده‌ای هم با رد نمودنش و بزرگترینشان همین ریچارد داوکینز است.
یکی از ترازبندی‌های داوکینز که بسیار دوستش دارم و بارها در بسیاری جاها از آن سخن گفتم «ترازبندی برای درجه خداباوری» است. ما برابر با ادبیات بایبل می‌توانیم آن‌را «درجه ایمانی» بنامیم در یک طیف با یک سر ایماندار و سر دیگر بی‌ایمان.
داوکینز خداباوران مطلق و خداناباوران مطلق را در دو سر یک طیف با اعداد 1 و 7 مشخص نمود و باقی انسان‌ها را بین آنها قرار می‌دهد.
به عنوان:
نمونه عدد 2 نشانۀ خداباوری با اندکی تردید است.
عدد 3 همچنان دال بر خداباوری با تردید بیشتر است.
عدد 6 دال بر خداناباوری با کمی تردید است.
فرد شمارۀ 5 هم خداناباور با تردید بیشتر است.
عدد 4 هم نشانۀ ندانم‌گرایی است، یعنی فرد شمارۀ 4 نه خداباور است نه خداناباور.
داوکینز، با همۀ انکاری که می‌ورزد، خودش را در شمارۀ 6 این طیف قرار داد. یعنی او که خود را خداناباور می‌داند درجه خداناباور مطلق را به خود نداد.
جالب است بگویم تاکنون داوکینز در پیدا نمودن کسانی که به طور مطلق در یکی از دوسر طیف قرارشان دهد موفق نبود، یعنی نه خداباور مطلق را پیدا کرد و نه خدا ناباور مطلق را .
با این برآورد داوکینز سخنان خداوند عیسای مسیح به یادم افتاد که بارها به شاگردانش گفت « ای کم ایمانان …» (مانند متا 14 : 30 + 8 : 26 + لوقا 11: 5-8 و 18: 1-8 ).
مسیح در پیروی از خود به همه گفت اگر ایمانی به کوچکی دانۀ خردل داشته باشید هیچ امری برای شما ناممکن نخواهد بود (متا 17 : 20) پس برابر با سخنان عیسا درک می‌کنیم ایمان بزرگ همیشه خداوند را به حرکت در می‌آورد.
سال‌هاست که این ترازندی داوکینز برای من بسیار ارزنده و کاربردی شده است ولی به تازگی برآورد او از انسان‌ها و شخصیت‌های گوناگون که نوشتار و آثارشان را ترازبندی نمود بیش از موعظه هر کشیشی و هر نوشتار الهیاتی تکانم داد.
خداباوری یا همان ایمان از چنان اهمیتی برخوردار است که عیسای مسیح با صدای بلند شگفت‌زده گفت که آیا پس از بازگشتش بر روی زمین ایمان خواهد یافت یا خیر (لوقا 18 : 8 ).
به هر کس مقداری ایمان داده شده است این عطای خدایی است به همه انسان‌ها و آفریدگانش شاید برای همین است که داوکینز درجه بی‌ایمان مطلق با عدد هفت را تاکنون به کسی در تاریخ نداد.
پس وقتی کسی که به خداوند ایمان آورد برابر با ترازبندی داوکینز یعنی درجه بی‌ایمانیش از عدد 4 به سوی یک کم می‌شود یا به زبان داوکینز کمی خداباور می‌گردد پس می‌شود مثل شاگردان کم ایمان عیسای مسیح در انجیل‌ها.
رشد در ایمان و رسیدن به درجه ایماندار مطلق با خود ایماندار است، این رشد تلاش و باور درونی را لازم دارد، این با خود ایماندار است که ایمانش کم یا زیاد باشد.
میزان ایمان ایمانداران یا میزان خداباوری آنها است که خداوند خودش حرکتی انجام خواهد که استیون هاوکینگ‌های Stephen William Hawking فیزیکدان و خداناباور آن را «حرکت بر خلاف قوانین طبیعت و فیزیک» بیانگارند مانند «آفریده شدن چشم در کاسه خالی جایگاه آن» یا «روییدن یک انگشت قطع شده» یا «زنده شدن مرده»، مانند اینها هستند که «معجزه» نامیده می‌شوند.
قرار نیست معجزه فقط منحصر به تاریخی باشد که ما ندیدم بلکه آن خدای معجزه کننده باید بتواند همین امروز هم در برابر هر کسی در هر جا معجزه را نمایان سازد و کتاب مقدس می‌گوید اینها توسط ایمانداران رخ دادنی هستند چون اینها هدایا و توانمندی‌های خدایی برای ایمانداران هستند (مرقس 16: 17-18) و عیسای مسیح همه را در ماموریت بزرگش (متا 28: 19-20) مامور نمود با این نشانه‌ها او را به دیگران نشان دهند و شاهدان او باشند (اعمال رسولان 1: 8).
این ایمان بزرگ در انجیل‌ها گاه خداوند را شگفت زده نمود (متا 8 : 10) گاه شفا داد، گاه آفرید، گاه بستری را از جا برخیزاند و همیشه سبب نجات و برکت گردید (مانند متا 9: 1-7 + لوقا 5 : 16-26 + لوقا 8: 43-48).
خدا را سپاس که عیسا همه نگاه چشمان ما را پر نموده تا «بنیان‌گذار و کامل‌کننده ایمان ما» باشد (عبرانیان 12: 2) .
اکنون نمی‌گویم خدا بلکه می‌گویم دیگران و داوکینزها از دیدن من به ایمان و خداباوریم چه درجه‌ای می‌دهند؟
صادق نیک‌پور
ششم سپتامبر 2024
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.